Arte-documentaire — In de wereld van de robben

Natuurlijke omgeving
Of je er nu van houdt of niet dat dieren in circussen optreden — en het lijkt erop dat het aantal mensen dat dit verschijnsel afwijst, steeds groter wordt —, vrijwel iedereen kent ze, robben die kunstjes vertonen en deze voor laaiend enthousiaste tenten vol mensen keer op keer ten beste geven. Er zullen echter onder die groepering niet al te veel toeschouwers zijn die zich afvragen hoe robben in de eigen natuurlijke omgeving functioneren. Om daarover meer — en zinvolle — informatie te krijgen, is het verstandig dat diegenen op vrijdag 26 juni, tussen 19:00 uur en 19:45 uur — dan wel naar een van de beide herhalingen — kijken naar een Franse documentaire uit 2006 van François de Riberolles, gemaakt voor Arte-televisie Frankrijk.


In de schier eindeloze ijszee van de Zuidpool laat de pelsrob zien hoe zijn dagelijkse bestaan verloopt. Aan de hand van een gedeeltelijk gefingeerd verhaal — voor beter inzicht in sommige details — over een mannetjesrob die zich heeft teruggetrokken op een vulkaaneiland op de zuidelijke helft van onze globe, kan de kijker een beter begrip krijgen van al hetgeen zich in het leven van een zeehond afspeelt. Dat er nog tal van verschillende soorten van deze dieren zijn, komt hopelijk eveneens aan de orde in deze film.
Overigens zijn kinderdagverblijven, en vooral strandpaviljoens, niet zelden voorzien van de naam De Zeerob.
De documentaire draagt de Duitse titel In der Welt der Robben en zal door Arte worden herhaald op vrijdag 3 juli 's ochtends om 09:10 uur, en nog eens op dinsdag 7 juli om 16:40 uur.
__________
Afbeelding: Zeehonden op een zandbank.

Tweemaal de Oostzee als thema in Duitse tv-films

Het dierenrijk
Twee films met een verschillend zwaartepunt, via twee verschillende Duitse televisiezenders, over één en hetzelfde thema — Die Ostsee — Sanftes Meer im Norden zullen allebei op woensdag 24 juni worden uitgezonde in de avonduren.
De eerste film wordt door de regionale zender NDR (Norddeutscher Rundfunk) op prime time, van 20:15 uur tot 21:00 uur, uitgezonden in de reeks Expeditionen ins Tierreich. Die rolprent behoeft dan ook geen nadere, althans geen nadere gedetailleerde toelichting. Naast de beelden en gegevens over het ontstaan van dat water, zullen de er nog levende dieren door een verteller buiten beeld — voice over noemt men zulks in modern Nederlands — worden voorgesteld, zonder twijfel met verbindingen naar vroeger tijden. Dat we dan in een tv-film flink wat beelden te zien zullen krijgen, ligt voor de hand.



Ecosysteem in zwaar water
Enkele uren later, tussen 22:15 uur en 22:45 uur, zendt het tweede publieke Duitse televisienet (ZDF) een populair-wetenschappelijke documentaire uit in de reeks Abenteuer Wissen, en deze heeft als ondertitel Die Ostsee — Engpass im Binnenmeer. Daarin komt de vraag aan de orde of het nog wel mogelijk is om het thans bestaande ecosysteem in deze binnenzee te redden. En hoe ingrijpend zijn de gevaren die uitgaan van een eventueel lek in de 1.200 kilometer lange gaspijp — één der onzalige erfenissen van de vorige Duitse bondskanselier — die tussen Duitsland en Rusland loopt en exact door dat Oostzeegebied dat nog niet tot op de bodem is uitgezocht. Meer dan honderd uitermate kritische stemmen zijn opgegaan tegen de aanleg van die gasleiding. Maar economische belangen, welke niet zelden heel erg op een paar personen zijn gericht, geven bijna altijd de doorslag. Politici vormen nu eenmaal, doorgaans, niet de soort mensen bij wie de mogelijkheid tot aanpassingen ten faveure van het volk dat zij heten te vertegenwoordigen, sterk zijn ontwikkeld.
De uitzending zal in het Nachtprogramma van het ZDF worden herhaald tussen 01:55 uur en 02:25 uur.
__________
Foto: Norddeutscher Rundfunk.

Een paradijs in eeuwig blauw — De Azoren

Ver van de 'bewoonde wereld'
Ergens middenin de Atlantische Oceaan, op veertien honderd acht en veertig kilometer afstand van de kust van Portugal en ongeveer twee duizend kilometer verwijderd van de Amerikaanse kust, liggen de Azoren, een archipel met negen bewoonde eilanden. Net als het eiland Madeira maken deze eilanden deel uit van de staat Portugal, maar vormen ze een autonoom onderdeel daarvan.


Natuurdocumentaire
Op maandag 15 juni, direct na het vroege avondjournaal Tagesschau, zendt het eerste Duitse publieke televisienet, ARD/Das Erste, in de reeks Erlebnis Erde, een natuurdocumentaire uit over deze eilanden, met de titel Die Azoren — Paradies im ewigen Blau. De film wordt vertoond tussen 20:15 uur en 21:00 uur, en zal ongetwijfeld over niet al te lange tijd via één van de regionale zenders in het zogenoemde Dritte Programm worden herhaald. Sommige van die zenders zijn via de kabel in Nederland te ontvangen. In mijn omgeving zijn dat de NDR, de WDR en de SWF, die het dichtst aan ons land grenzen.

De bultrugwalvis: een langeafstandskampioen

Fascinerend vermogen
In de BBC-serie Planet Earth presenteert Sir David Attenborough op zaterdag 13 juni — tussen 19:00 uur en 20:00 uur onze tijd — opnieuw een herhaling van de aflevering Shallow Seas — over de bultrugwalvis en de enorme afstanden welke die dieren, samen met hun jongen, afleggen. Dat gaat vanaf de grandioze sfeer van de tropen tot aan de poolzee waar ze het meeste van hun benodigde voedsel kunnen bunkeren. Deze bultrug is één der grootste walvissoorten; deze zoogdieren kunnen een lengte tussen 12 en 15 meter bereiken.
Deze elfdelige serie stamt uit 2006, maar het heeft vijf jaar geduurd voordat deze compleet was. Het was een samenwerkingsverband tussen de BBC, Discovery Channel en de Japanse zendgemachtigde NKH (Japanese Broadcasting Corporation). De aflevering over de bultrugwalvis is de tiende uit de reeks van elf, die overigens later nog is aangevuld met een zogenaamd bijkomende aflevering, getiteld The Future. Sedert 2006 is de hele reeks ook verkrijgbaar als complete reeks van vijf BBC-dvd's.

Een natuurgebied als onverwachte DDR-erfenis

Grootste groenstrook
In de reeks Erlebnis Erde — documentaires van het publieke Duitse televisienet ARD/Das Erste — kunt u op maandag 8 juni, tussen 20:15 uur en 21:00 uur kijken naar een uitzonderlijke rolprent, waarin een volkomen onverwachte erfenis van de voormalige DDR in kaart wordt gebracht: Das Grüne Band.
Het stuk niemandsland ter weerszijden van de — in augustus 1961 op bevel van de machthebbers in de toenmalige DDR opgetrokken — Muur om zich af te scheiden van de West-Duitsers, blijkt in de twintig jaar die inmiddels zijn verstreken na de 'val' van die Muur — behalve dan in de hoofden van zoveel Duitsers ter oost- èn westzijde van dat grauw-afstotende bouwsel — langzaam maar zeker te zijn veranderd in de grootste groenstrook van Europa. Het allermooiste daarvan is dat er bedreigde diersoorten een toevlucht hebben gevonden. Het gebied, dat zich uitstrekt van de badplaats Travemünde in het Noorden tot aan Hof, bij het drielandenpunt in het Zuiden, zal in de drie kwartier die de documentaire beslaat zo goed mogelijk worden belicht.

Ginkgo — de odyssee van een wonderboom

Oudste boom op aarde
Op woensdag 3 juni, 's ochtends om 09:10 uur, herhaalt Arte-televisie voor de laatste keer een uitzending over de oudste boom ter wereld, de ginkgo biloba. Dit natuurfenomeen wordt geacht de oudste boom op aarde te zijn. De naam doet de Oost-Aziatische oorsprong reeds vermoeden, en inderdaad is de reis, die de boom aantrad om de wereld te veroveren, daar begonnen. In China worden de geneeskrachtige elementen van de boom al eeuwen gebruikt. Inmiddels zijn eveneens vele niet-alternatieve medici ervan overtuigd dat preparaten uit deze boom ertoe kunnen bijdragen dat de hersenfunctie en de werking van het geheugen aanmerkelijk worden verbeterd.
De documentaire van Michael R. Gärtner — dit jaar gerealiseerd voor het Zweite Deutsche Fernsehen — duurt 43 minuten en verschaft een uitstekend inzicht in de geschiedenis van de boom, en biedt aan de hand van voorbeelden de veelzijdige mogelijkheden. Zo bleek de boom na de bodemverontreiniging als gevolg van de werking van de in 1945 op Hiroshima afgeworpen atoombom, resistent. Niet in de laatste plaats als gevolg daarvan geldt dit wonderbaarlijke product van de natuur eveneens als symbool van vrede.
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) was aangedaan door deze boom en heeft daarover een gedicht geschreven. Hij liet echter de letter K uit de naam van de boom.

* * * * * *

Gingo biloba

Dieses Baum's Blatt, der von Osten
Meinem Garten anvertraut,
Gibt geheimen Sinn zu kosten,
Wie's den Wissenden erbaut.

Ist es Ein lebendiges Wesen?
Das sich von sich selbst getrennt,
Sind es zwei? Die sich erlesen,
Das man sie als eines kennt.

Solche Frage zu erwidern
Fand ich wohl den rechten Sinn;
Fühlst du nicht an meinen Liedern
Daß ich Eins und doppelt bin?
____________
Afbeeldingen
1. De boom Ginkgo biloba.
2. Voorzijde van het omslag van een deeltje met honderd gedichten van Johann Wolfgang von Goethe, met daarop het ginkgo-blad. Insel Taschenbuch 2000, voor het eerst uitgekomen in 1997 (Insel Verlag, Frankfurt am Main und Leipzig; ISBN 3-458-33700-8).